کد مطلب:46367 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:739

گنجینه پرسمان » قرآن

در آيه 11 سوره رعد منظور از ( له معقبات من بين يديه من خلفه ... ) چيست ؟

آراي مفسران درباره ي كلمه ي ( ( معقبات در آيه 11سوره ي رعد ( له معقبات من بين يديه و من خلفه ... ) يكسان نيست. خلاصه ي نظرات ايشان چنين است : 1 .گروهي ، از جمله محمدجواد مغنيه و ديگران ، معتقدند كه منظور از آن ، حواس و غرايز انسان است كه از جهات گوناگون ، انسان را احاطه كرده اند از او صيانت مي كنند؛ مثل ادراك ، كه انسان به وسيله آن ، خير را از شر باز مي شناسد، و مثل چشم ، كه انسان به كمك آن ،طريق سلامت را آگاه مي شود .بنابراين ، حرف ( ( من ) ) به معناي ( ( با ) ) است ؛يعني حفظ اين غرايز به امر خدا و ناشي از دستور او است . به نظر اين ها، اين راي گرچه از دلالت لفظي آيه دور است ، ولي با واقع منطبق است ، ( مغنيه ،محمدجواد : تفسير الكاشف ، ج 4، ص 385 ) . 2 .علامه طباطبايي و برخي ديگر، معتقدند كه مراد از آن ، ملايكه اند كه نگهبانان انسان به شمار مي آيند؛زيرا احاطه ي انسان با يك سلسله عوامل جسماني و آثارشان و عوامل روحي و نفساني و احوال آن ها از يك طرف و بقا و استمرار و فساد و هلاكت اين ها از طرف ديگر، در حقيقت امر خدا به شمار مي آيند .اين ملايكه به دستور خدا، مسووليت حفاظت از اين امر خدايي را بر عهده دارند .با اين معنا، ارتباط آيه با فقره ي بعدي هم روشن مي شود؛ زيرا، معنا چنين مي شودكه خداوند اين ( ( معقبات ) ) را قرار داده است ، تا ( ( سنت ) ) او حفظ شود .مگراين كه خود مردم آن را دگرگون بكنند، ( ترجمه الميزان ، ج 11، ص 477 وتفسير ابن كثير، ج 2، ص 503، چاپ بيروت ، دار المعرفه و طوسي ، التبيان ،ج 6، ص 266، چاپ نجف ، مكتبه الامين و تفسير بيضاوي ، ج 1، ص 503،چاپ بيروت ، دار الكتب العلميه و تفسير شريف لاهيجي ، ج 2، ص 582،شركت سهامي چاپ انتشارات كتب ايران و تفسير منهج الصادقين ، ج 5، ص 95، نشر كتابفروشي اسلاميه ) . 3 .از ابن عباس و ضحاك ، روايت شده است كه مقصود از آن ، پادشاهان كافرند كه گمان مي برند نگهبانانشان ايشان را ازخداي تعالي نگه خواهد كرد، ( جرجاني : تفسير گازر، ج 5، ص 63، نشر مهرآيين ، سال 1377 ش ) . نكته ي قابل توجه اين است كه احاديث نقل شده ازايمه ي اطهار ( ع ) ، از بين اين اقوال ، قول دوم را بيش تر تاييد مي كنند؛ زيرا درروايات آمده است كه براي انسان ، موكلاني از ملايكه هست كه اعمال او راهر روز يادداشت و به خداوند عرضه مي كنند؛ بنابراين مقصود از ( ( معقبات ) ) همان ملايكه اند كه پشت سر يك ديگر در حر كنند و جوانب انسان را احاطه كرده اند، ( تفسير برهان ، ج 2، ص 283 و نهج البلاغه ، ترجمه شهيدي ،كلمات قصار، جمله 201 ) ;